πρέπει να τονιστεί ότι περίπου μέχρι τον 4ο μήνα της ζωής, είναι απόλυτα φυσιολογικό το μωρό σας να παρουσιάζει μια αδυναμία συνεργασίας των δύο ματιών του-συνήθως με την μορφή της εξωτροπίας- που όμως αποκαθίσταται γρήγορα καθώς ο εύπλαστος εγκέφαλος του αναπτύσσεται και μαθαίνει να ελέγχει την κινητικότητα των οφθαλμών.
Αιτιολογικά, ο στραβισμός χαρακτηρίζεται σαν μια νευρομυϊκή διαταραχή του ελέγχου και της λειτουργίας των εξωτερικών (εξωφθάλμιων) μυών που ορίζουν την κινητικότητα του κάθε ματιού μας.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός στραβισμού;Ένας στραβισμός μπορεί να χαρακτηριστεί ως:
- Μόνιμα εμφανής ή διαλείπων (εάν εμφανίζεται κατά διαστήματα, συνήθως όταν το παιδί είναι κουρασμένο ή αδιάθετο).
- Μονόπλευρος ή επαλλάσσων (εάν παρατηρείται πότε στο ένα μάτι και πότε στο άλλο, ανάλογα με ποιον οφθαλμό προσηλώνει κάθε φορά).
- Μεγάλης ή μικρής γωνίας, ανάλογα με το μέγεθος της παρέκκλισης των ματιών.
- Προσαρμοστικός που εμφανίζεται όταν συνυπάρχει συνήθως υψηλή υπερμετρωπία. Καθώς το παιδί δυσκολεύεται να εστιάσει κοντά και μακριά, αναγκάζει τα μάτια του να κάνουν προσαρμογή (σαν το zoom της φωτογραφικής μηχανής), γεγονός που μπορεί να οδηγεί σε υπερβολική σύγκλιση των ματιών του και εμφάνιση εσωτροπίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα του στραβισμού;Κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, προκειμένου ο εγκέφαλος να αντιμετωπίσει την διπλωπία (δηλαδή το παιδί να μην βλέπει διπλό ένα αντικείμενο), καταστέλλει την εικόνα που προέρχεται από το μάτι που στραβίζει. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, να διαταράσσεται η φυσιολογική ανάπτυξη της διόφθαλμης, στερεοσκοπικής όρασης και το στραβίζων μάτι να παρουσιάζει σημαντικά χαμηλότερη οπτική οξύτητα σε σχέση με τον άλλο οφθαλμό. Η κατάσταση αυτή αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα -μέχρι την ηλικία των 7 ετών- οδηγεί σε μόνιμη πτώση της όρασης στο μάτι που στραβίζει και χαρακτηρίζεται ως αμβλυωπία ("τεμπέλικο" μάτι).
Συνήθως ο στραβισμός, πέρα από την έκδηλη παρέκκλιση των ματιών δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα. Σε μερικές περιπτώσεις -κυρίως σε στραβισμούς μικρής γωνίας, διαλείποντες ή επαλλάσσοντες- το παιδί μπορεί να παραπονιέται για πονοκεφάλους, θολή όραση, παροδική διπλωπία και κόπωση κατά το διάβασμα.
Τι περιλαμβάνει η θεραπεία του στραβισμού;Η θεραπεία του στραβισμού περιλαμβάνει:
- Την διόρθωση κάθε διαθλαστικής ανωμαλίας (υπερμετρωπίας, μυωπίας, αστιγματισμού) με την χορήγηση των κατάλληλων θεραπευτικών γυαλιών.
- Την θεραπεία της αμβλυωπίας (με κάλυψη ή σταγόνες ατροπίνης στο ‘καλό’, επικρατών οφθαλμό), προκειμένου να αποκαταστήσουμε την όραση στο στραβίζων μάτι και να μετατρέψουμε τον στραβισμό του από μονόπλευρο σε επαλλάσσων.
- Ορθοπτικές ασκήσεις για ενδυνάμωση των ματιών.
- Χειρουργική επέμβαση στους εξωτερικούς μυς του ενός ή και των δύο ματιών. Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία και ουσιαστικά βασίζεται σε μεμονωμένη ή συνδυασμένη εξασθένηση (μετάθεση) και ενίσχυση (βράχυνση) της δράσης των εξωφθάλμιων μυών των οφθαλμών.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο στραβισμός μπορεί να διορθωθεί μόνο με την χορήγηση διορθωτικών υάλων (προσαρμοστική εσωτροπία) ή με την διενέργεια ορθοπτικών ασκήσεων (ανεπάρκεια σύγκλισης με διαλείπουσα εξωτροπία για κοντά).
Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις μόνιμης και σταθερής γωνίας στραβισμού, η μόνη θεραπευτική προσέγγιση παραμένει η χειρουργική επέμβαση. Σαν γενικός κανόνας ισχύει ότι όσο πιο νωρίς γίνει η επέμβαση, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αποκατασταθεί η καλή συνεργασία των ματιών και το παιδί να αποκτήσει μια σχεδόν φυσιολογική, διόφθαλμη όραση.
“Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο στραβισμός πέρα από την ιατρική του πλευρά, αποτελεί μια πάθηση που μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία του παιδιού, ιδιαίτερα κατά την ευαίσθητη πρώτη σχολική περίοδο, αλλά και μετέπειτα στην ενήλικη ζωή του”.Η σωστή διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση του παιδιού με στραβισμό θα γίνει από τον εξειδικευμένο παιδοοφθαλμίατρο, σε συνδυασμό με την καλή συνεργασία και συμμόρφωση των γονέων στις ιατρικές οδηγίες του.
* Ο χειρουργός οφθαλμίατρος - παιδοοφθαλμίατρος Δρ. Γεώργιος Λασπιάς διαθέτει την ανάλογη εξειδίκευση και χειρουργική εμπειρία όσον αφορά την διάγνωση, παρακολούθηση και θεραπεία περιπτώσεων στραβισμού, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.